Hałas hałasowi nierówny. Wbrew pozorom znacznie mniejszy wpływ na nasze zdrowie ma dźwięk intensywny, ale krótkotrwały niż hałas długotrwale, choć mniej zauważalnie, oddziałujący na układ nerwowy. Na szczycie listy „akustycznie niebezpiecznych” miejsc są szkoły, biura oraz domy. Szczególnie kłopotliwy może być hałas w miejscu pracy – według badań duże natężenie dźwięków w biurze typu open space sprawia, że wydajność pracowników spada co najmniej o połowę, a niejednokrotnie aż o 66 proc. w porównaniu do pracy w ciszy.
Izolacyjność akustyczna
Ze względu na szkodliwość przebywania w miejscach, w których panuje nadmierny hałas (jak również, choć w mniejszym stopniu, z uwagi na ochronę samych budynków, ich konstrukcji oraz materiałów) powstało wiele norm, jak np. PN-B-02151-3:1999, które w precyzyjny sposób regulują wytyczne akustyczne. Ich wytyczne powinny być uwzględniane na wszystkich etapach powstawania obiektu oraz znane przez realizatorów procesu budowlanego – od projektantów, wykonawców po przedstawicieli nadzoru budowlanego. O komforcie akustycznym należy więc pomyśleć jeszcze na etapie projektowania obiektu. Przepisy informują nas o konieczności ochrony przed hałasem zewnętrznym, pochodzącym z instalacji i urządzeń oraz powietrznym i uderzeniowym; do uciążliwych dźwięków możemy zaliczyć również hałasy rozmów pomiędzy pracownikami. Pamiętajmy przy tym, że wpływ na wypadkową izolacyjność całej przegrody ma niemal każdy jej element, szczególnie okna, drzwi i fasady.
Najważniejszym parametrem dotyczącym kwestii hałasu jest izolacyjność akustyczna. Określa ona straty w transmisji oraz odnosi się do różnicy pomiędzy poziomem dźwięku na zewnątrz budynku lub w pomieszczeniu, z którego generowany jest hałas a poziomem dźwięku w pomieszczeniu, w którym ten dźwięk odbieramy. O wymaganiach związanych z dopuszczalnymi poziomami dźwięku informuje nas norma PN-87/B-02151/02 „Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach”. Według niej maksymalny poziom dźwięku wynosi 40 dB w przypadku sal konferencyjnych oraz 35 dB dla pomieszczeń przeznaczonych do pracy umysłowej wymagającej silnej koncentracji uwagi. Ważnych informacji dostarczy nam również norma PN-B-02151-3:1999. Jeśli poziom hałasu budzi w nas wątpliwości, powinniśmy zlecić wykonanie badań pomiaru akustycznego – izolacyjność przegród powinna osiągać wartości opisane w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Może okazać się, że przyczyną niekomfortowego środowiska akustycznego we wnętrzu są okna o zbyt słabej izolacyjności akustycznej, które pozwalają na przedostawanie się dźwięków z zewnątrz.
Ważne parametry
We wstępnych badaniach i deklaracjach właściwości użytkowych okien, drzwi i fasad określany jest wskaźnik Rw (C; Ctr), gdzie Rw oznacza ważony wskaźnik izolacyjności akustycznej, zaś C i Ctr to widmowe wskaźniki adaptacyjne. Taki zapis pozwala na porównywanie właściwości akustycznych tego typu wyrobów w różnych krajach UE i ich wykorzystanie do oceny właściwości akustycznych przegrody zgodnie z lokalnym prawodawstwem - tłumaczy dr inż. Andrzej Polijaniuk, dyrektor ds. produktu i marketingu w firmie Schüco International Polska. W Polsce do tego typu oceny stosowane są jednoliczbowe wskaźniki RA1 = Rw + C oraz RA2 = Rw + Ctr., przy czym wskaźnik C dotyczy dźwięków z przewagą wysokich częstotliwości (ruchu drogowego na autostradach i drogach szybkiego ruchu o prędkości powyżej 80 km/h, ruchu kolejowego o dużej i średniej prędkości czy np. ruchu lotniczego w małej odległości), zaś wskaźnik Ctr dźwięków o niskich częstotliwościach (komunikacji drogowej w mieście, ruchu kolejowego o małej prędkości czy np. muzyki dyskotekowej). Choć sam wskaźnik Rw nie jest miarodajny i nad Wisłą nie obowiązuje już od 1999 r., to jednak stanowi on ważną funkcję pomocniczą. O tym, czy określona konstrukcja wraz z przeszkleniem lepiej lub gorzej spełnia wymagania projektowe, informuje nas wspomniany wskaźnik Rw (C; Ctr) wyznaczany dla wzorców tych przegród w badaniach laboratoryjnych. W przypadku poważnych międzynarodowych systemodawców takich jak Schüco International dobór właściwej konstrukcji jest stosunkowo prosty, firmy te dysponują setkami badań akustycznych swoich systemów z niemal wszystkimi dostępnymi typami oszklenia – podpowiada ekspert.
Nie zapominajmy, że na izolacyjność akustyczną okna wpływa wiele złożonych czynników, mimo iż problem może kojarzyć nam się jedynie z rodzajem przeszklenia. Okno jest przegrodą niejednorodną, złożoną z szeregu elementów konstrukcyjnych o różnych właściwościach akustycznych – mówi Andrzej Polijaniuk. Pomimo faktu, że to oszklenie zajmuje największą powierzchnię okna, wbrew pozorom sama szyba nawet o najlepszych parametrach akustycznych nie gwarantuje maksymalnej ochrony. Obecnie na rynku są dostępne zestawy szybowe o bardzo dobrych właściwościach akustycznych. Nie oznacza to jednak, że całe okno posiada ten sam parametr. Oprócz tego liczy się kształt okna, wymiary geometryczne i system konstrukcji. Przegrody o podwyższonej izolacyjności akustycznej wymagają specjalistycznego montażu, czyli takiego, który pomoże w ochronie przed hałasem.
Na koniec warto pamiętać, że nawet okno o najlepszych właściwościach musi być wstawione w mur w odpowiednio szczelny sposób, aby mogło spełniać swoją funkcję. Brak precyzji, niedokładność, niewłaściwe materiały, pozostawienie szczelin powoduje, że hałas, mimo bardzo dobrych parametrów okna, przeniknie do pomieszczenia. W związku z tym podczas planowania przegród o danej izolacyjności, należy wziąć pod uwagę te nieplanowane, ale możliwe nieprawidłowości – wartość poprawki to minimum 2 dB.