Odbudowująca się gospodarka
Pandemia koronawirusa w 2020 roku wpłynęła negatywnie na gospodarki większości krajów, w tym Polski. Po raz pierwszy od 30 lat nastąpiła recesja, a polskie PKB zmniejszyło się o ok. 3,7 proc. Negatywne skutki kolejnej fali pandemii koronawirusa odczuwalne były także w I kw. 2021 roku. Szacuje się jednak, że już w II kw. br. wzrost PKB osiągnie poziom ok. 10-11 proc. W całym roku może on średnio wynieść ok. 5,3 proc.
Efekt luki podażowej w latach 2023-2024
W I półroczu br. całkowite zasoby powierzchni biurowej na warszawskim rynku przekroczyły ponad 6 mln mkw. W tym okresie do użytku trafiło 226 tys. mkw. nowej przestrzeni biurowej. Jest to wartość stanowiąca ok. 66 proc. całkowitej powierzchni planowanej do oddania do użytku na 2021 roku.
Najwięcej przestrzeni biurowej dostarczyły trzy projekty: Warsaw Unit (Ghelamco – 56,4 tys. mkw.), Skyliner (Karimpol – 48,5 tys. mkw.) oraz Generation Park Y (Skanska Property Poland – 44,2 tys. mkw.). Aktualnie w stolicy w budowie pozostaje niemal 393 tys. mkw. powierzchni biurowej. Ma ona trafić na rynek w latach 2021-2024. Eksperci z Cushman & Wakefield zauważają, że jest to wartość o niemal połowę niższa niż średnia ilość powierzchni biurowej w realizacji w okresie ostatnich pięciu lat.
Przewiduje się, że w 2021 roku na rynek trafi łącznie 342 tys. mkw. powierzchni biurowej, natomiast w 2022 roku ok. 230 tys. mkw. Z uwagi na obecną sytuację w latach 2023-2024 zdecydowanie mniej projektów zostanie wprowadzonych na rynek. To natomiast może skutkować efektem luki podażowej. Aktualnie w budowie pozostaje wyłącznie jeden projekt, który ma zostać oddany do użytkowania w 2024 roku. Jest to The Bridge (Ghelamco). Większość deweloperów uważnie śledzi rynek oraz analizuje możliwość rozpoczęcia kolejnych realizacji w okresie 6-9 miesięcy.
Wzrost wskaźnika pustostanów
Od II kw. 2020 roku następował stopniowy wzrost wskaźnika pustostanów. Jest to w głównej mierze związane z sytuacją wywołaną pandemią oraz towarzyszącą jej niepewnością. Ograniczona aktywność najemców oraz dostarczenie nowej przestrzeni biurowej na rynek sprawiły, że wskaźnik pustostanów osiągnął poziom 12,5 proc. Tym samym jego wartość odnotowała wzrost o 1 proc. kw./kw. oraz o 4,6 proc. r/r.
Oznacza to, że na rynku dostępne jest ok. 760 tys. mkw. powierzchni biurowej. Warto jednak wspomnieć, że poziom wynajęcia przestrzeni oddanej do użytkowania w I półroczu wyniósł ponad 48 proc. Jest to wartość dość wysoka w kontekście sytuacji na rynku.
Niepewność na rynku najmu powierzchni biurowych
Popyt na rynku najmu powierzchni biurowych utrzymuje tendencję spadkową. Na aktywność najemców negatywnie wpływa wizja kolejnej fali pandemii, możliwość wprowadzenia lockdownu oraz niestabilność gospodarcza. W I półroczu br. zawarto umowy najmu na łączną powierzchnię 249,3 tys. mkw. Tym samym odnotowano spadek o 25 proc. r/r. Nowe umowy wraz z ekspansjami stanowiły ok. 60 proc. wszystkich umów zawartych w sześciu pierwszych miesiącach 2021 roku.
Zdaniem specjalistów z Cushman & Wakefield coraz więcej firm wraca lub planuje powrót swoich pracowników do biur, co może skutkować pobudzeniem rynku najmu powierzchni biurowych.
Czynsze bez zmian
Stawki czynszów nie zmieniły się w porównaniu do wartości osiąganych w ubiegłym kwartale. Miesięcznie za najlepsze powierzchnie biurowe w centrum trzeba zapłacić 23-25 euro/mkw. oraz 13,50-16,50 euro/mkw. poza centrum. W najbliższym czasie należy spodziewać się dalszej stabilizacji czynszów bazowych.