Intrygujące fabryki
Czy architektura przemysłowa może być piękna? Oczywiście, że tak, a dawne fabryki z XIX w. i początków XX w. swoim urokiem zdają się tylko to potwierdzać. Obiekty te stanowią swoiste pamiątki z przeszłości i są ważnym elementem miejskiego krajobrazu. Ich forma czy dekoracje sprawiają, że są one architektonicznymi perełkami wielu miast. Chociaż do powstania fabrycznych budynków przyczynił się dynamiczny rozwój przemysłu, to jednak ich twórcy często dbali nawet o najmniejsze detale.
Przykładem tego, jak dawne fabryki potrafią zafascynować człowieka jest projekt La Fábrica (nazwa nadana po remoncie obiektu). Jest to stara cementownia położona na obrzeżach Barcelony, która w latach 70-tych XX w. „rozkochała” w sobie hiszpańskiego architekta Ricardo Bofilla. La Fábrica jest przykładem metamorfozy popadających w ruinę obiektów, które dzięki ogromnej pracy stały się wyjątkowym miejscem. Dziś budynek ten jest zarówno domem Ricardo Bofilla, jak i siedzibą jego pracowni architektonicznej. We found enormous silos, a tall smoke stack, four kilometres of underground tunnels, machine rooms in good shape… This was in 1973 and it was our first encounter with the Cement Factory (Znaleźliśmy olbrzymie silosy, wysoki komin, cztery kilometry podziemnych tuneli, maszynownię w dobrym stanie... To było w 1973 roku i to było nasze pierwsze spotkanie z cementownią)1 – wspomina na swojej stronie architekt. La Fábrica zachwyca, a jej architektura kojarzy się trochę z budynkami z filmów science-fiction, a trochę z pałacami z baśni. Tam, gdzie tylko było to możliwe, zostały zachowane oryginalne elementy architektury dawnej cementowni. W projekcie ważną rolę odgrywa roślinność, której nie brakuje w ogrodach otaczających budynek. The factory is a magic place which strange atmosphere is difficult to be perceived by a profane eye (Fabryka jest magicznym miejscem, którego dziwna atmosfera jest trudna do dostrzeżenia za sprawą oka)2 – dodaje Ricardo Bofill na swojej stronie.
Zachować postindustrialne dziedzictwo
W wielu krajach, w tym również w Polsce, pojawiają się inwestorzy, których również urzekło piękno dawnej fabryki. Dzięki modernizacji obiekty te stają się prawdziwymi atrakcjami miast. To w nich powstają nowoczesne mieszkania, hotele, centa handlowe, muzea czy wreszcie biura (więcej: Druga młodość fabryki). Najlepszym przykładem jest Łódź, w której można znaleźć wiele perełek budownictwa przemysłowego zaadaptowanych do współczesnych funkcji.
Łódź bywa nazywana polskim odpowiednikiem brytyjskiego Manchesteru czy niemieckiego Zagłębia Ruhry. W rozwoju tych miast ważną rolę odegrała rewolucja przemysłowa. Patrząc na Łódź można zauważyć, jak fabryki i rezydencje fabrykantów kształtowały charakter miast. Przemysłowe budynki niegdyś tętniły życiem, jednak z biegiem lat i za sprawą rozwoju technologii zaczęło się to zmieniać... Opustoszałe fabryki niszczały, a w wielu krajach na świecie pojawił się problem zagospodarowania postindustrialnych obiektów. Co więcej, niektóre budynki stanowiły zabytkowe przykłady architektury przemysłowej XIX i XX w., co dodatkowo potęgowało potrzebę znalezienia remedium. Sposobem na ocalenie obiektów okazało się dostosowanie ich do nowej funkcji.
- 1
- 2